TRUYỀN GIÁO: MATHEW RICCI (ĐTC Phanxicô, 31/05/2023:)

“Anh chị em thân mến, chào anh chị em buổi sáng!

Chúng ta đang tiếp tục những bài giáo lý nói về lòng nhiệt thành tông đồ, nghĩa là, điều mà người Kitô hữu cảm thấy để thi hành việc loan báo Chúa Giêsu Kitô. Và hôm nay tôi muốn trình bày một mẫu gương tuyệt vời khác về lòng nhiệt thành tông đồ: chúng ta đã nói về Thánh Phanxicô Xaviê, Thánh Phaolô, lòng nhiệt thành tông đồ của những người nhiệt thành vĩ đại; hôm nay chúng ta sẽ nói về một người – người Ý, nhưng đã đến Trung Quốc: Matteo Ricci.

Xuất thân từ Macerata, thuộc vùng Marches, sau khi học tại các trường Dòng Tên và gia nhập Dòng Tên ở Rôma, ngài đã bị thu hút bởi những báo cáo của những nhà truyền giáo mà ngài đã lắng nghe và ngài trở nên nhiệt tình, giống như rất nhiều người trẻ khác cũng cảm thấy như vậy, và ngài xin được cử đi truyền giáo ở Viễn Đông. Sau nỗ lực của Thánh Phanxicô Xaviê, 25 tu sĩ Dòng Tên khác đã cố gắng vào Trung Quốc mà không thành công. Nhưng Ricci và một trong những người bạn của ngài đã chuẩn bị rất kỹ lưỡng, nghiên cứu kỹ về ngôn ngữ và phong tục của Trung Quốc, và cuối cùng, họ đã định cư được ở miền nam đất nước. Phải mất mười tám năm, với bốn giai đoạn qua bốn thành phố khác nhau, để đến Bắc Kinh, vốn là trung tâm. Với sự kiên trì và nhẫn nại, được truyền cảm hứng từ niềm tin không thể lay chuyển, Matteo Ricci đã có thể vượt qua khó khăn và nguy hiểm, ngờ vực và chống đối. Anh chị em hãy nghĩ xem, trong thời gian đó, đi bộ hay cưỡi ngựa, những khoảng cách như vậy… và ngài cứ thế tiếp tục. Nhưng đâu là bí quyết của Matteo Ricci? Lòng nhiệt thành của ngài đã thúc đẩy ngài bằng con đường nào?

Ngài luôn đi theo con đường đối thoại và tình bạn với tất cả những người mà ngài gặp gỡ, và điều này đã mở ra cho ngài nhiều cánh cửa để loan báo đức tin Kitô giáo. Tác phẩm đầu tiên của ngài bằng tiếng Trung hoa thực sự là một chuyên luận Về Tình Bạn, đã gây được tiếng vang lớn. Để hòa nhập vào cuộc sống và văn hóa Trung Quốc, đầu tiên ngài ăn mặc như các nhà sư Phật giáo, theo phong tục của đất nước, nhưng sau đó ngài hiểu rằng cách tốt nhất là đảm nhận lối sống và y phục của giới sĩ phu. Giới sĩ phu ăn mặc như giáo sư đại học, và ngài ăn mặc như vậy. Ngài đã nghiên cứu sâu sắc các bản văn cổ điển của họ, để có thể trình bày Kitô giáo trong cuộc đối thoại tích cực với óc khôn ngoan Nho giáo của họ và phong tục của xã hội Trung Quốc. Và điều này được gọi là thái độ hội nhập văn hóa. Nhà truyền giáo này đã có thể “hội nhập văn hóa” đức tin Kitô giáo, như các giáo phụ xưa đã làm khi đối thoại với văn hóa Hy Lạp, [trong những thế kỷ đầu tiên của Giáo hội].

Kiến thức khoa học tuyệt vời của ngài đã thu hút sự quan tâm và ngưỡng mộ của những người có văn hóa, bắt đầu từ bản đồ nổi tiếng của ngài về toàn thế giới như nó được biết đến vào thời điểm đó, với các lục địa khác nhau, lần đầu tiên tiết lộ cho người Trung Quốc thấy một thực tại ở bên ngoài Trung Quốc, rộng lớn hơn nhiều so với những gì họ nghĩ. Ngài cho họ thấy rằng thế giới thậm chí còn rộng lớn hơn cả Trung Quốc, và họ hiểu, vì họ thông minh. Nhưng kiến thức toán học và thiên văn học của Ricci và những người theo truyền giáo của ngài cũng góp phần tạo nên cuộc gặp gỡ hữu hiệu giữa văn hóa và khoa học của phương Tây và phương Đông, vốn đã trải qua một trong những thời kỳ hạnh phúc nhất, được đặc trưng bởi đối thoại và tình bạn. Thật vậy, công việc của Matteo Ricci sẽ không bao giờ có thể thực hiện được nếu không có sự cộng tác của những người bạn Trung Quốc tuyệt vời của ngài, chẳng hạn như “Bác sĩ Paul” (Xu Guangqi) nổi tiếng và “Bác sĩ Leon” (Li Zhizao)…”