NGÀY CHÚA NHẬT (2), Lm. Phêrô Nguyễn Hữu Duy (Rạng, 16/04/2023, Chúa nhật Lòng thương xót đầu tiên cha sở)

“…Các sử gia không Công Giáo đã nhìn nhận sự kiện lịch sử này trong thời bách hại của hoàng đế Rôma, khi kể “tội” của các tín hữu với triều đình là : “tất cả lỗi lầm của họ chỉ ở chỗ vẫn quen hội họp vào một ngày nhất định trước lúc hừng đông, để hát với nhau khúc ca tôn vinh Chúa Kitô như một Thượng Đế.” (Thư của Pline le Jeune viết cho Trajano, năm 112). Và vì thánh hóa ngày Chúa Nhật mà họ đã đổ máu mình ra khi chịu gươm chém, giáo đâm, thiêu sinh hay thú dữ xé xác.

Hình như con người ngày nay đã lãng quên, hay
chưa ý thức đủ ý nghĩa cao sâu của ngày Chúa Nhật, khi rất nhiều tín hữu dự lễ một cách miễn cưỡng, thiếu sốt sắng: ngồi gốc cây, bấm điện thoại…hay bỏ hẳn ngày Chúa Nhật. Có thể lấy lý do đi làm hay để giải trí, nhưng bây giờ xã hội đã qui định một tuần có hai ngày nghỉ là Thứ Bảy và Chúa Nhật. Không ai trong chúng ta hy sinh để giữ luật ngày Chúa Nhật đến nổi phải bỏ mạng như các Kitô hữu sơ khai, hay như các tín hữu Việt Nam tử đạo, nhưng việc giữ ngày Chúa Nhật trong xã hội nhiều sức thu hút của các họat động ngoài tôn giáo bây giờ, cũng đòi hỏi mọi người, nhất là giới trẻ phải biết cố gắng.

​Khuynh hướng đánh mất giá trị tôn giáo của ngày Chúa Nhật là lý do Giáo Hội không ngừng giáo huấn luôn về ngày này. “Theo tông truyền, bắt nguồn từ chính ngày Chúa Kitô sống lại, Giáo Hội cử hành mầu nhiệm Phục Sinh vào mỗi ngày thứ tám, ngày thật đáng gọi là ngày của Chúa hay ngày Chúa Nhật…Vì vậy, ngày Chúa Nhật là ngày lễ độc đáu phải được đề cao và in sâu vào lòng đạo đức của các tín hữu, để ngày ấy trở thành ngày vui mừng và nghỉ việc. Các cuộc lễ khác nếu không thật sự là rất quan trọng thì không được lấn át ngày Chúa Nhật, bởi vì ngày Chúa Nhật là nền tảng và trung tâm cả năm phụng vụ.” (Hiến Chế Phụng Vụ của Công đồng Vatican II- số 106)

​Khởi đầu tông thư “Ngày của Chúa”, Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã viết : “Ngay từ thời các tông đồ, Chủ Nhật được gọi là “ngày của Chúa”-ngày này được coi trọng cách đặc biệt trong lịch sử Giáo Hội vì nó liên quan mật thiết với mọi trọng tâm của mầu nhiệm Kitô giáo.” (Dies Domini-số 1) và ngài đã gọi ngày Chúa Nhật với tên gọi mang nhiều ý nghĩa thần học, và thực hành áp dụng mục vụ khác nhau là : “Ngày của Đức Kitô Phuc Sinh và ngày của Ân Sủng Thần Khí” (chương II) ; “Ngày của Giáo Hội” (chương III) ; “Ngày của con người : Chúa Nhật là ngày của Niềm Vui, của sự Nghỉ Ngơi và Tình Liên Đới” (chương IV) ; “Ngày của mọi ngày” (chương V).

​Đó cũng là lý do Giáo Hội cụ thể hóa giới răn thứ ba trong Thập Giới Cựu Ước bằng hai giới răn đầu tiên của Sáu Điều Răn Hội Thánh : “Thứ nhất, xem lễ ngày Chúa Nhật cùng các ngày lễ buộc. Thứ hai, chớ làm việc xác ngày Chúa Nhật cùng các ngày lễ buộc.” Và Giáo Luật qui định : “Ngày Chủ Nhật, tức ngày cử hành mầu nhiệm Vượt Qua, do truyền thống từ các thánh tông đồ, phải được giữ trong toàn thể Giáo Hội như ngày lễ trọng nguyên khởi bắt buộc.” (điều 1246) ; “Vào ngày Chủ Nhật và các ngày lễ buộc khác, tín hữu buộc phải tham dự thánh lễ, và hơn nữa, kiêng làm những công việc hay họat động làm ngăn trở sự thờ phượng Thiên Chúa, sự hưởng niềm vui riêng của ngày của Chúa, hoặc sự nghỉ ngơi cần thiết cho tâm trí và thân xác.” (điều 1247) ; và để giúp tín hữu khỏi bỏ lễ Chúa Nhật, Giáo Luật nới rộng : “Ai tham dự Thánh Lễ, cử hành theo lễ nghi Công Giáo bất cứ ở đâu, hoặc vào chính ngày lễ, hay vào chiều ngày trước lễ thì người ấy đã chu toàn việc buộc dự lễ.” (điều 1248)

Vì lý do quan trọng này mà các linh mục không ngừng nhắc giáo dân mình chu tòan bổn phận thánh hóa ngày Chúa Nhật, và phải dự lễ theo ý Hội Thánh : “Các mục tử không phải chỉ chú tâm tuân giữ các lề luật trong các họat động phụng vụ, để cử hành thành sự và hợp pháp mà thôi, nhưng còn phải làm cho tín hữu tham dự phụng vụ cách ý thức, linh động và hữu hiệu.” (Hiến Chế Phụng Vụ của Công đồng Vatican II -số 11). Và chúng ta phải tổ chức cử hành phụng vụ thế nào theo đúng ý của Công đồng đã nhắc hơn 40 năm nay là : “Các lễ nghi cần phải chiếu tỏa nét đơn sơ cao quí, trong sáng, vắn gọn ; phải tránh những lập đi lập lại vô ích ; phải thích ứng với tầm lĩnh hội của các tín hữu, cách chung không cần nhiều lời giải thích.” (PV. 34)

​

Ước gì tất cả chúng ta theo đúng chỉ dạy của Hội Thánh, để việc thờ phượng Chúa vào ngày Chúa Nhật, việc chúng ta dâng cho Chúa 1 giờ trong 168 giờ của một tuần, việc chúng ta đến thực theo lời trối của Chúa Giêsu “các con hãy làm việc này mà nhớ đến Thầy” và lời cuối cùng của Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II khi chúng sốt sắng họp nhau để thân thưa “chúng con tin kính Chúa và với lòng cậy trông chúng con lặp lại ngày hôm nay: Lạy Chúa Giêsu, con tin cậy nơi Chúa, xin thương xót chúng con và toàn thế giới.” được tổ chức thật trang trọng và chu đáu.

Khi đó không còn có cảnh người tín hữu dự lễ hời hợt, vô tâm, thiếu trang nghiêm sốt sắng. Nhưng chúng ta sẽ giống cộng đoàn tín hữu đầu tiên bài đọc 1 lễ Chúa nhật II Phục Sinh hôm nay mô tả: “Các tín hữu chuyên cần nghe các tông đồ giảng dạy, luôn luôn hiệp thông với nhau, siêng năng tham dự lễ bẻ bánh và cầu nguyện không ngừng… Họ đồng tâm nhất trí, ngày ngày chuyên cần đến Đền Thờ, khi làm lễ bẻ bánh tại tư gia, họ dùng bữa với lòng đơn sơ vui vẻ. Họ ca tụng Thiên Chúa và được toàn dân mến thương. Và Chúa cho công đoàn mỗi ngày có thêm người được cứu độ.” (Cv 2, 42-47)

Lm. Phêrô Nguyễn Hữu Duy

Bình An, ngày 06/04/2005 (4 ngày sau khi ĐTC Gioan Phaolô 2 qua đời)

Rạng, 16/04/2023, Chúa nhật Lòng thương xót đầu tiên cha sở